GRADUM primum assecutus est hic uir rerum gestarum studio. a rebus gestis ordiamur. unde sit ortus mundus quaesiuere philosophi Graeci: Thales ex aqua creatum uisus est dicere, Anaximander ex eo quod infinitum uocabat, Anaximenes ex aere, atque in hoc quidem consensere, ex uno ortum et creatum esse. tum Democritus rationem protulit elementorum quae atomos appellauit: quae cum multo postea inuestigari poterant, ipsa ex aliis particulis etiam minoribus componi uisa sunt. rursus inde peruentum erat ad alteram rationem eorum quibus nihil minus esse potest, quae fila uel chordae appellantur – nisi illam rationem etiam alia superstringeret.

haec fila ea magnitudine habentur esse quae uix credi potest: in puncto quod super litteram I minusculam ponitur atramenti sunt atomorum paene quadragiens miliens numero: ut cum mundo atomus, sic cum atomo comparatur filum. res tam exigua inuestigarine potest? at non experimentis, sed rationibus mathematicis uestigatur, quarum sunt quas hic uir tanto ingeni acumine inuenit ut mathematici ipsi, parcum genus, praemio suo praestantissimo donauerint. librum autem cum duobus sociis de filorum superiorum ratione conscripsit, in quo uerba sunt huius modi: Manubrium si superficiei addideris, idem habebis ac si filorum clausorum laqueum. unusne dubito num eadem significentur quae dicuntur? rationes mathematicas in hoc loco omnino omiserim.

sed fila quid faciunt? uibrantur, ita ut ex uibrationibus uis tota generetur qua geruntur omnes res; qua ratione probata, quattuor illae potestates forsitan ad unam tandem redactae sint, mittaturque harmonia illa caelestis quam posuere Pythagoras Platoque.