Giriş

Yakın tarihe dair araştırmacılar için en önemli kaynaklardan biri, hatıra türü eserlerdir. Son yıllarda bu türe ilişkin eserlerin hatıra severler tarafından büyük bir ilgi ve merakla okunduğu gerçeği de bilinmektedir. Bu ilgi ve merak Avrupa ülkelerinde olduğu gibi Türkiye'de de görülmekte ve her yıl Türkiye'de anı türünden onlarca kitap ya ilk baskılarıyla ya da farklı yayınevlerinden yeni baskılarıyla okurlarına sunulmaktadır. Bu eserlerden kimileri ya Latin alfabesine geçişten önce eski gazetelerde tefrika olarak yer almış, ya da eski alfabe ile kitap şeklinde yayımlanmış eserler oldukları nedeniyle, sonuçta, gerçekten güzel bir kültürel hizmet verilerek hem unutuldukları kütüphane raflarından, hem eski gazete ve mecmuaların tozlu sayfaları arasından yavaş yavaş kurtarılarak yeniden günışığına çıkarılmakta ve günümüz okurlarının bilgisine sunulmaktadırlar. Unutmamak gerekir ki Türkiye'de hâlâ el yazması özgünlükleriyle muhafaza edilen anılar da var; özellikle onların büyük emekler ve özveriler sonucunda dünden bugüne aktarılmaları övgüye değer bir başka kazanımdır.

Şu gerçeğin altını çizmek gerekir ki, Türkiye'de eski anıların yeniden baskıya hazırlanmaları konusunda çok yararlı işler yapıldı, yapılmaktadır. Ancak son 20 yıl içerisinde yayınlanmış anı kitaplarına göz attığımız zaman görüyor; kimi yayınevlerinin konuya yaklaşımlarının çok ciddî, kimilerinin alabildiğine sorumsuz olduğunu farkediyor; eski ve özgün metni yayına hazırlayanları ise kimi zaman dikkatli, titiz ve yaptığı kültürel hizmete saygılı, kimi zamansa gerekli saygıyı, duyarlılığı ve sorumluluğu hiç dikkate almamış umarsızlıklar içerisinde tespit edebiliyoruz. Bu yöndeki yanlışlara ilişkin geniş bilgi ve örneklemeler birçok eleştiri yazısında yer aldıkları nedeniyle tekrarına gidilmeyecek, ancak sıkça tekrarlanan birkaç yanlış ve usulsüzlüğe de değinmeden geçemeyeceğim.