DE ARTE GRAMMATICA

Artis grammaticae auctores exordium scribendi varium diversumque sumpserunt. quidam enim ab ipsa arte coeperunt, alii ab elementis vel a litteris, multi a casibus, plerique a partibus orationis, non nulli a voce, pauci a nominum declinatione; nos vero ab ipsa oratione auspiceimur. haec enim secreta pectoris arguens ad linguam sui gubernatricem migrat, mohili quodam vocis articulatae spiritu rotundoque gubernaculi modernmine temperata, et interiore vicino aere pecto∥ris argutia verberato palatoque sensim paulatimque pulsato velut internuntius ac proditor humanae mentis ad indicia exprimenda cogitationis per os sermonemque rationabiliter agitatur. hoc enim suo magnoque natura beneficio, expressa ratione sermonis, nos ceteris separatos animalibus sola homines fatetur atque demonstrat. huic igitur demus totius opusculi non inmerito principatum, cuius talis habetur varia definitio.

DE ORATIONE

Oratio est sliuctura verborum conposito exitu ad clausulam terminata. quidam sic eam definiunt, oratio est conpositio dictionum consummans sententiam remque perfectam significans. Scaurus sic, oratio est ore missa et per dictiones ordinata pronuntiatio. oratio autem videtur dicta quasi orisratio, vel a Graeca origine, ἀπὸ οαϱίζειν, hoc est sermocinari. unde Homerus “ὀαϱίζετον ἀλλήλοισιν”. oratio est sermo contextus ad clausulam tendens. clausula est conpositio verborum plausibilis structurae exitu terminata.

DE PARTIBVS ORATIONIS

Partes orationis sunt octo, nomen pronomen verbum participium adverbium coniunctio praepositio intcriectio; Scauro videtur et appellatio. ex his primae quattuor declinabiles sunt, sequentes inrieclinabiles. Latini articulum, Graeci interiectionem non adnumerant.