Plerique artis grammaticae latores in principio prooemiis usi sunt, quod galeatum principium dicitur. hic vero huius artis peritus ab ipsis partibus orationis docendi sumpsit exordium, ne rudis adhuc studentium sensus tamquam inmensae silvae perplexitatem ingrediens versutias callidi sermonis perhorresceret. hic enim Donatus V. C. D. Vergilianum carmen vel Terenti comoedias mirifice commentavit. Scaurus vero hinc coepit, ‘ars est cuiusque rei scientia usu vel traditione suscepta’, quia artem doctrina vel usu cotidiano percipimus. cum enim docemus, discimus. frequenti enim meditatione ilia quae didicimus observamus, sicuti Socrates philosophus dicit, ‘quae nosti conserva meditationibus, quae autem non didicisti adsume disciplinis’. ars autem dicta est eo, quod artius ad peritiam urgeat pertendentes. ars grammatica praecipue consistit in intellectu poetarum et in recte scribendi loquendive ratione. grammatica ὰπὸ

1. L codex S. Pauli in valle Lavantina 24, cuiuts integra scriptura exhibita est.

2. l eiusdem codicis manus secunda.

3. F codex Frisingensis 81, qui minorem artem de octo partibus orationis et pauca ex reliqua libri parte excerpta exhibet. ex hoc ea quae maxime memorabilia videbantur adscripta sunt.

4. S codex Berolinensis Santenii 66. 4, qui minorem tantum artem a Lindemanno ex hoc codice a. 1820 editam continet. huius discrepantia, quae maxime memorabilis videbatur, ex edito exemplo adscripta est.

5. p excerpta codicis Parisini Sangermanensis 1180 in initio libri primi adhibita.

τῶν γϱαμμὰτων dicta est. unde et Latini a litteris appellaverunt litteraturam, item grammaticum litteratorem.