Hostname: page-component-848d4c4894-ttngx Total loading time: 0 Render date: 2024-06-10T23:08:43.562Z Has data issue: false hasContentIssue false

Grace as Participation according to St. Thomas Aquinas

Published online by Cambridge University Press:  01 January 2024

Abstract

Image of the first page of this content. For PDF version, please use the ‘Save PDF’ preceeding this image.'
Type
Original Article
Copyright
Copyright © 2016 Provincial Council of the English Province of the Order of Preachers

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

1 The portrayal of man after being justified as a “dunghill of corruption… covered over as it were with a little snow”, although not found in Luther's works (who appears, however, to have had a similar understanding of justification), can certainly be found in the writings of Rev. George Whitefield (perhaps among others). See Letter to Mr. S__”, dated Dec. 13, 1753 in A Select Collection of Letters of the Late Reverend George Whitefield, vol. III (London: Printed for Edward and Charles Dilly, 1772), 47Google Scholar. In addition, according to Joseph Pohle and Arthur Preuss, the supporters of the Augsburg Confession (1530) held the view “that the sinner, by a ‘fiduciary apprehension’ of God's mercy… ‘apprehends’ the extrinsic justice of Christ, and with it covers his sins, which are thereupon no longer ‘imputed’ to him. In other words, he is outwardly accounted and declared righteous in the sight of God, though inwardly he remains a sinner.” Grace, Actual and Habitual: A Dogmatic Treatise, Dogmatic Theology (Toronto: W.E. Blake & Son, 1919), 310313Google Scholar.

2 St. Aquinas, Thomas, Commentary on Aristotle's Metaphysics, L. XI, lect. 3, n. 2197, transl. by Richard Blackwell et al. (Notre Dame, IN: Dumb Ox Books, 1995Google Scholar; original copyright by Henry Regnery Company, 1961). “In univocis enim nomen unum praedicatur de diversis secundum rationem totaliter eamdem; sicut animal de equo et de bove dictum, significat substantiam animatam sensibilem. In aequivocis vero idem nomen praedicatur de diversis secundum rationem totaliter diversam. Sicut patet de hoc nomine, canis, prout dicitur de stella, et quadam specie animalis.” Latin text from In Metaphysicam Aristotelis Commentaria, ed. Fr.Cathala, M. R. (Taurina, Italy: Marietti, 1926)Google Scholar.

3 Ibidem. “… idem nomen de diversis praedicatur secundum rationem partim eamdem, partim diversam. Diversam quidem quantum ad diversos modos relationis. Eamdem vero quantum ad id ad quod fit relatio. Esse enim significativum, et esse effectivum, diversum est. Sed sanitas una est. Et propter hoc huiusmodi dicuntur analoga, quia proportionantur ad unum.”

4 St.Aquinas, Thomas, xDe Veritate, in Quaestiones Disputatae, vol. 1, ed. Fr.Spiazzi, Raymundi (Rome, Italy: Marietti, 1949)Google Scholar, q.2, a.11, resp. “In omnibus enim univocis communis est ratio nominis utrique eorum de quibus nomen univoce praedicatur; et sic quantum ad illius nominis rationem univoca in aliquo aequalia sunt, quamvis secundum esse unum altero possit esse prius vel posterius….” (English transl. mine.)

5 Ibid., “sunt omnia in quorum definitione non clauditur defectus, nec dependent a materia secundum esse, ut ens, bonum, et alia huiusmodi.” (English transl. mine.)

6 Fr.Fabro, Cornelio, “The Intensive Hermeneutics of Thomistic Philosophy: The Notion of Participation,” The Review of Metaphysics, (transl. by Bonansea, B. M.) vol. 27, no. 3 (March 1974), 453Google Scholar.

7 St.Aquinas, Thomas, An Exposition of the “On the Hebdomads” of Boethius (Washington, D.C.: The Catholic University of American Press, 2001)Google Scholar, Lect.2, n.70. “…est autem participare quasi partem capere; et ideo, quando aliquid particulariter recepit id quod ad alterum pertinent, universaliter dicitur participare illud; sicut homo dicitur participare animal, quia non habet rationem animalis secundum totam communitatem.” (English transl. mine.)

8 Fabro, “Intensive Hermeneutics of Thomistic Philosophy”, 471‐472. (Brackets mine.)

9 St. Thomas Aquinas, Commentary on Aristotle's Metaphysics, L.1, lect. 10, n. 154. “Quod enim totaliter est aliquid, non participat illud, sed est per essentiam idem illi. Quod vero non totaliter est aliquid habens aliquid aliud adiunctum, proprie participare dicitur”. Latin text from In Metaphysicam Aristotelis Commentaria.

10 Aquinas, In Metaphysicam Aristotelis Commentaria. “Sicut si calor esset calor per se existens, non diceretur participare calorem, quia nihil esset in eo nisi calor.” (English transl. mine.)

11 Velde, Rudi A. Te, Participation and Substantiality in Thomas Aquinas (New York, NY: E.J. Brill, 1995), 1114CrossRefGoogle Scholar.

12 St.Aquinas, Thomas, The Summa Theologiae of Saint Thomas Aquinas, vol. I (Scotts Valley, CA: CreateSpace; NovAntiqua, 2008)Google Scholar, I, q.44, a.1, resp. “Si enim aliquid invenitur in aliquo per participationem, necesse est quod causetur in ipso ab eo cui essentialiter convenit…”

13 Ibidem, “Relinquitur ergo quod omnia alia a Deo non sint suum esse, sed participant esse. Necesse est igitur omnia quae diversificantur secundum diversam participationem essendi,… causari ab uno primo ente, quod perfectissime est.”

14 Fr.Fabro, Cornelio, La Nozione Metafisica di Partecipazione [Segni (RM), Italy: Editrice del Verbo Incarnato, 2005], 305.Google Scholar

15 Ibidem. “…tutti i partecipanti hanno in sè la stessa formalità secondo tutto il suo contenuto essenziale, ed il partecipato non esiste in sè, ma solo nei partecipanti” (English transl. mine).

16 Ibidem. “…i partecipanti non hanno in sè che una ‘similitudine degradata’ del partecipato che sussiste in sè, al di fuori di essi, o come proprietà di un sussistente superiore, o senz'altro come formalità pura e sussistente nella piena possessione di sè.” (English transl. mine).

17 Ibid., 306. “…è quella della creatura dal Creatore che, essendo l'essere per essenza, in sè riassume… tutte le altre perfezioni, formalmente se sono perfezioni pure, virtualmente se miste.” (English transl. mine).

18 Cavanaugh, William T., “A Joint Declaration? Justification as Theosis in Aquinas and Luther,” The Heythrop Journal, vol. 41, Issue 3, (July 2000), 270CrossRefGoogle Scholar.

19 Fabro, “Intensive Hermeneutics of Thomistic Philosophy”, 474.

20 Ibid., 475.

21 Aquinas, The Summa Theologiae of Saint Thomas Aquinas, vol. II (Ypsilanti, MI: NovAntiqua, 2009) I, q.75, a.5, ad 4, “…omne participatum comparatur ad participans ut actus eius.”

22 Ibidem, “solus Deus, qui est ipsum suum esse, est actus purus et infinitus” (English transl. mine).

23 Rziha, John, Perfecting Human Actions: St. Thomas Aquinas on Human Participation in Eternal Law (Washington, D.C.: The Catholic University of America Press, 2009), 10Google Scholar.

24 Rziha, Perfecting Human Actions: St. Thomas Aquinas on Human Participation in Eternal Law, 10.

25 Cf. Aquinas, De Substantiis Separatis, chpt. VIII‐IX.

26 St. Thomas Aquinas, Comm. super Libros IV Sententiarum, lib.2, d.16, q.1, a.1, ad 3., in Fabro, La Nozione Metafisica di Partecipazione, 306. “…quia Deus dicitur ens hoc modo quod est ipsum suum esse; creatura vero non est ipsum suum esse, sed dicitur ens, quasi esse participans….” (English transl. mine).

27 Ibid., 307.

28 Wippel, John F., The Metaphysical Thought of Thomas Aquinas: From Finite Being to Uncreated Being (Washington, D.C.: The Catholic University of America Press, 2000), 115Google Scholar.

29 Ibidem, 116.

30 StAquinas, Thomas, The “Summa Theologica” of St. Thomas Aquinas, pt. III, transl. by Fathers of the English Dominican Province, 2nd ed. (London, England: Burns Oates & Washbourne, 1913), q.4, a.1, ad 2Google Scholar. (Brackets mine.) “…similitudo imaginis attenditur in natura humana secundum quod est capax Dei, scilicet ipsum attingendo propria operatione cognitionis et amoris. Similitudo autem vestigii attenditur solum secundum repraesentationem aliquam ex impressione divina in creatura existentem: non autem ex eo quod creatura irrationalis, in qua est sola talis similitudo, possit ad Deum attingere per solam suam operationem”—Latin text from Aquinatis, S. Thomae, Summa Theologiae, vol IV, Tertia Pars, 3rd ed. (Madrid, Spain: Biblioteca de Autores Cristianos, 1964)Google Scholar.

31 Cessario, Romanus, Introduction to Moral Theology, rev. ed. (Washington, D.C.: The Catholic University of America Press, 2001, 2013), 2829Google Scholar.

32 Aquinas, , The Summa Theologiae of Saint Thomas Aquinas, vol IV, (NovAntiqua, 2010) I‐II, q.109, a.3, ad 1Google Scholar. “prout est principium et finis naturalis boni….”

33 Ibid., vol. V, (NovAntiqua, 2011) II‐II, q.2, a.3, “Sola autem natura rationalis creata habet immediatum ordinem ad Deum. Quia ceterae creaturae non attingunt ad aliquid universale, sed solum ad aliquid particulare participantes divinam bonitatem vel in essendo tantum, sicut inanimata, vel etiam in vivendo et cognoscendo singularia, sicut plantae et animalia, natura autem rationalis, inquantum cognoscit universalem boni et entis rationem, habet immediatum ordinem ad universale essendi principium. Perfectio ergo rationalis creaturae non solum consistit in eo quod ei competit secundum suam naturam, sed etiam in eo quod ei attribuitur ex quadam supernaturali participatione divinae bonitatis.”

34 St.Aquinas, Thomas, De Veritate, in Quaestiones Disputatae, vol. 1, ed. Fr.Spiazzi, Raymundi (Rome, Italy: Marietti, 1949), q.21, a.5, ad 6Google Scholar. “…hoc modo essentia denominator bona sicut et ens; unde, sicut habet esse per participationem, ita et bona est per participationem.” (English transl. mine.)

35 St.Aquinas, Thomas, Quaestiones Quodlibetales, ed. Fr.Spiazzi, Raymundi (Rome, Italy: Marietti, 1949Google Scholar) lib.2, q.2, a.1, resp. (English transl. mine.) “Sic et Deus dicitur bonus essentialiter, quia est ipsa bonitas; creaturae autem dicuntur bonae per participationem, quia habent bonitatem….”

36 Aquinas, The Summa Theologiae of Saint Thomas Aquinas, I‐II, q.110, a.2, ad 2. “…participatio divinae bonitatis quae est gratia….”

37 St. Thomas Aquinas, Super Evangelium S. Ioannis, c.I, lect. 4 (http://www.corpusthomisticum.org/cih01.html). “…est duplex participatio divini luminis. Una scilicet perfecta, quae est in gloria, … alia est imperfecta, quae scilicet habetur per fidem, quia venit in testimonium. … Istorum autem modorum prior est modus participationis per fidem; quia per ipsam pervenitur ad speciem.”

38 Fabro, La Nozione Metafisica di Partecipazione, 290. “La visione propria e piena avverrà soltanto quando, dopo questa vita, a chi muore in grazia, sarà comunicato il lume della gloria che è, in certo qual modo, la partecipazione più propria della vitalità stessa di Dio, onde la creatura entra in comunione dello stesso oggetto di cui vive Dio stesso. La partecipazione del “lumen gloriae” tende a compiere in modo ineffabile quest'assimilazione dell'intelletto creato….” (English transl. mine).

39 St.Aquinas, Thomas, Scriptum super Sententiis Magistri Petri Lombardi, vol. III, ed. Moos, R. P. Maria Fabianus (Paris, France: P. Lethielleux, 1933), d.19, a.5, q.1, sol.1, p. 602.Google Scholar “Ultima autem participatio suae bonitatis et completissima consistit in visione essentiae ipsius, secundum quam ei convivimus socialiter, quasi amici, cum in ea… beatitudo consistat.” (English transl. mine.)

40 Aquinas, The Summa Theologiae of Saint Thomas Aquinas, I, q.10, a.1, obj.1, “…interminabilis vitae tota simul et perfecta possessio.” (English transl. mine.)

41 Saint Thomas Aquinas, On the Truth of the Catholic Faith: Summa Contra Gentiles, “Book Three: Providence” pt. 1, transl. by Vernon J. Bourke (Garden City, NY: Hanover House, 1956), c.61, no. 2. “…omnia quae per illam videntur, simul et uno intuitu videntur”—Latin text from http://dhspriory.org/thomas/ContraGentiles3a.htm#61.

42 Aquinas, The Summa Theologiae of Saint Thomas Aquinas, vol. I, I, q.10, a.3, resp.

43 Ibid., vol. II, q.93, a.4, resp. “Unde imago Dei tripliciter potest considerari in homine. Uno quidem modo, secundum quod homo habet aptitudinem naturalem ad intelligendum et amandum Deum, et haec aptitudo consistit in ipsa natura mentis, quae est communis omnibus hominibus. Alio modo, secundum quod homo actu vel habitu Deum cognoscit et amat, sed tamen imperfecte, et haec est imago per conformitatem gratiae. Tertio modo, secundum quod homo Deum actu cognoscit et amat perfecte, et sic attenditur imago secundum similitudinem gloriae.”

44 Fabro, La Nozione Metafisica di Partecipazione, 294‐295.

45 St. Thomas Aquinas, Compendium Theologiae, c. 196, http://dhspriory.org/thomas/Compendium.htm#196. “Sed haec quaestio de facili solvitur, si distinguatur inter personam et naturam. Sicut enim in una persona multa sunt membra, ita in una humana natura multae sunt personae, ut participatione speciei multi homines intelligantur quasi unus homo, ut Porphyrius dicit… Per hunc igitur modum defectus originalis iustitiae est peccatum naturae, inquantum derivatur ex inordinata voluntate primi principii in natura humana, scilicet primi parentis, et sic est voluntarium habito respectu ad naturam, voluntate scilicet primi principii naturae, et sic transit in omnes qui ab ipso naturam humanam accipiunt, quasi in quaedam membra ipsius….”

46 De Veritate, in Quaestiones Disputatae, q. 29, a.7, sed contra 3, “…Christus et Ecclesia sunt quasi una persona.” (English transl. mine.)

47 Aquinas, Truth, vol. III, ed. Robert Schmidt, (Indianapolis, IN: Hackett Publishing Co., 1994) q.29, a.7, ad 3. “…unde Christus pro fidelibus tamquam pro suis membris mereri potuit….”—Latin text from De Veritate, in Quaestiones Disputatae.

48 Aquinas, The “Summa Theologica” of St. Thomas Aquinas, III, q.48, a.1 resp. “Christo data est gratia non solum sicut singulari personae, sed inquantum est caput Ecclesiae, ut scilicet ab ipso redundaret ad membra. Et ideo opera Christi hoc modo se habent tam ad se quam ad sua membra, sicut se habent opera alterius hominis in gratia constituti ad ipsum”—Latin text from S. Thomae Aquinatis, Summa Theologiae.

49 Fabro, La Nozione Metafisica di Partecipazione, 295. “…la grazia invece degli uomini rigenerati viene participata a traverso il Cristo che l'ha meritata; essa è quindi “gratia Christi”, e tutti i doni che Dio ora effonde nelle anime sante, sono partecipazione della pienezza dei doni che è in lui. Il Cristo va adunque considerato come una nuova fonte di partecipazioni soprannaturali.” (English transl. mine.)

50 Aquinas, The Summa Theologiae of Saint Thomas Aquinas, I‐II, q.112, a.1, resp. “cum nihil aliud sit quam quaedam participation divinae naturae.”

51 St. Thomas Aquinas, Commentary on the Gospel of St. John, lect. 5, n. 782, http://dhspriory.org/thomas/John5.htm, “Illud ergo in semetipso vitam habet, quod habet vitam essentialem non participatam, idest quod ipsum est vita. In quolibet autem genere rerum, quod est per essentiam, est causa eorum quae sunt per participationem, sicut ignis est causa omnium ignitorum. Quod ergo est per essentiam vita, est causa et principium omnis vitae in viventibus. Et ideo ad hoc quod aliquod sit principium vitae requiritur quod sit per essentiam vita. Et ideo congrue manifestat dominus se totius vitae principium, dicens se habere vitam in semetipso, idest per essentiam, cum dicit sicut pater habet vitam in semetipso, idest sicut est vivens per essentiam, ita et filius.”

52 Summa Theologiae, III, q.7, a.1, ad 1. “…anima Christi non est per suam essentiam divina. Unde oportet quod fiat divina per participationem, quae est secundum gratiam.” (English transl. mine.)

53 Ibid., III, q.7, a.1, ad 2., “…oportebat quod attingeret ad Deum per actum fruitionis creatum. Qui quidem esse non potest nisi per gratiam.” (English transl. mine.)

54 Fabro, “Intensive Hermeneutics of Thomistic Philosophy”, 481.

55 Aquinas, De Veritate, in Quaestiones Disputatae, q. 29, a.5, resp. “…quasi instrumentum divinitatis fuit; et ideo actions eius nobis poterant esse salubres.” (English transl. mine.)

56 Aquinas, Summa Theologiae, III, q.19, a.1, resp., “…divina natura utitur operatione naturae humanae sicut operatione sui instrumenti: et similiter humana natura participat operationem divinae naturae, sicut instrumentum participat operationem principalis agentis.” (English transl. mine.)

57 Ibid., III, q.8, a.5, resp. “…in anima Christi recepta est gratia secundum maximum eminentiam. Et ideo ex eminentia gratiae quam accepit, competit sibi quod gratia illa ad alios derivetur. Quod pertinet ad rationem capitis.” (English transl. mine.)

58 Cf. Fabro, La Nozione Metafisica di Participazione, 296.

59 Aquinas, The “Summa Theologica” of St. Thomas Aquinas, III, q.23, a.4, resp., “…filiatio adoptionis est participata similitude filiationis naturalis”—Latin text from S. Thomae Aquinatis, Summa Theologiae.

60 Ibid., III, q.26, a.2, resp. “…competit ei coniungere homines Deo, praecepta et dona homines exhibendo, et pro hominibus ad Deum satisfaciendo et interpellando”—Latin text from S. Thomae Aquinatis, Summa Theologiae.

61 Aquinas, The Summa Theologiae of Saint Thomas Aquinas, I‐II, q.112, a.1, ad 2. “…sicut in ipsa persona Christi humanitas causat salute nostrum per gratiam, virtute divina principaliter operante; ita etiam in sacramentis novae legis, quae derivantur a Christo, causatur gratia instrumentaliter quidem per ipsa sacramenta, sed principaliter per virtutem spiritus sancti in sacramentis operantis….”

62 Catechism of the Catholic Church (New York, NY: Doubleday, 199), #1213Google Scholar

63 Vincent de Castro Novo supplied responses to unanswered objections in Disputed Question on the Virtues in General, by St. Thomas Aquinas (http://dhspriory.org/thomas/QDdeVirtutibus.htm#2) a.2, ad 21.

64 Aquinas, The “Summa Theologica” of St. Thomas Aquinas, III, q.62, a.5, resp. “Principalis autem causa efficiens gratiae est ipse Deus, ad quem comparator humanitas Christi sicut instrumentum coniunctum, sacramentum autem sicut instrumentum separatum. Et ideo oportet quod virtus salutifera derivetur a divinitate Christi per eius humanitatem in ipsa sacramenta”—Latin text from S. Thomae Aquinatis, Summa Theologiae.

65 Ibid., III, q.49, a.5, ad 3. “…Christo baptizato aperti sunt caeli, non propter ipsum Christum, cui semper caelum patuit:sed ad significandum quod caelum aperitur baptizatis baptism Christi, qui habet efficaciam ex passion ipsius.”

66 Ibid., III, q.49, a.1, ad 4. “…ut causa quaedam universalis remissionis peccatorum…”—Latin text from S. Thomae Aquinatis, Summa Theologiae.

67 Ibidem. “Hoc autem fit per baptismum et poenitentiam et alia sacramenta, quae habent virtutem ex passione Christi….”—Latin text from S. Thomae Aquinatis, Summa Theologiae.

68 Levering, Matthew, Christ's Fulfillment of Torah and Temple: Salvation according to Thomas Aquinas, (Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press, 2002) 124CrossRefGoogle Scholar.

69 Council of Trent, Decree on Justification, as found in Denzinger, Heinrich, 43rd ed., ed. Hunermann, Peter, (San Francisco: Ignatius Press, 2012)Google Scholar #1529, “…qui…sua sanctissima passione in ligno crucis nobis iustificationem meruit [can. 10], et pro nobis Deo Patri satisfecit….”

70 Levering, Christ's Fulfillment of Torah and Temple: Salvation according to Thomas Aquinas, 120.

71 Ibidem, “…et non modo reputamur, sed vere iusti nominamur et sumus [cf. 1 Io 3:1], iustitiam in nobis recipientes unusquisque suam, secundum mensuram, quam Spiritus Sanctus partitur singulis prout vult [cf. 1 Cor 12:11], et secundum propriam cuiusque dispositionem et cooperationem.”

72 The Holy Bible, Revised Standard Version, 2nd Catholic ed., (San Francisco, CA: Ignatius Press, 2006), 2Pt 1:4. Italics added. Cited by Aquinas in the Summa Theologica, III, q.62, a.1, resp.

73 Aquinas, The “Summa Theologica” of St. Thomas Aquinas, III, q.49, a.5, resp. “…sed etiam a peccatis propriis singulorum qui communicant eius passioni per fidem et caritatem et fidem sacramenta”—Latin text from S. Thomae Aquinatis, Summa Theologiae.

74 Cf. Aquinas, The Summa Theologiae of Saint Thomas Aquinas, vol IV, I‐II, q.114, a.4, resp., Whether Grace is the Principle of Merit through Charity. Here Aquinas explains that “merit chiefly rest[s] with charity,” both on the part of the Divine ordination and on the part of man's free‐will. He states, “For we must bear in mind that everlasting life consists in the enjoyment of God. Now the human mind's movement to the fruition of the Divine good is the proper act of charity, whereby all the acts of the other virtues are ordained to this end, since all the other virtues are commanded by charity. Hence the merit of life everlasting pertains first to charity, and secondly, to the other virtues, inasmuch as their acts are commanded by charity. So, likewise, is it manifest that what we do out of love we do most willingly. Hence, even inasmuch as merit depends on voluntariness, merit is chiefly attributed to charity.” In the Latin, “Primo enim considerandum est quod vita aeterna in Dei fruitione consistit. Motus autem humanae mentis ad fruitionem divini boni, est proprius actus caritatis, per quem omnes actus aliarum virtutum ordinantur in hunc finem, secundum quod aliae virtutes imperantur a caritate. Et ideo meritum vitae aeternae primo pertinet ad caritatem, ad alias autem virtutes secundario, secundum quod eorum actus a caritate imperantur. Similiter etiam manifestum est quod id quod ex amore facimus, maxime voluntarie facimus. Unde etiam secundum quod ad rationem meriti requiritur quod sit voluntarium, principaliter meritum caritati attribuitur.”

75 Aquinas, The Summa Theologiae of Saint Thomas Aquinas, vol. V (2011), II‐II, q.23, a.2, ad 1. “Unde sicut dicimur boni bonitate quae Deus est, et sapientes sapientia quae Deus est, quia bonitas qua formaliter boni sumus est participatio quaedam divinae bonitatis, et sapientia qua formaliter sapientes sumus est participatio quaedam divinae sapientiae; ita etiam caritas qua formaliter diligimus proximum est quaedam participatio divinae caritatis.”

76 Cf. 1Jn 4:8.

77 Aquinas, The “Summa Theologica” of St. Thomas Aquinas, III, q.73, a.3, ad 3. “…baptismus est sacramentum mortis et passionis Christi prout homo regenerator in Christo virtute passionis eius. Sed Eucharistia est sacramentum passionis Christi prout homo perficitur in unione ad Christum passum. Unde, sicut Baptismus dicitur sacramentum fidei, quae est fundamentum spiritualis vitae; ita Eucharistia dicitur sacramentum caritatis, quae est vinculum perfectionis….”—Latin text from S. Thomae Aquinatis, Summa Theologiae.

78 Cf. Pope St. John Paul II, Ecclesia de Eucharistia, dated April 17, 2003, #18‐19. In #18, the Holy Father explains, “The Eucharist is a straining toward the goal, a foretaste of the fullness of joy promised by Christ (cf. Jn 15:11); it is in some way the anticipation of heaven, ‘the pledge of future glory.’” Then in #19, he says, “…in celebrating the sacrifice of the Lamb, we are united to the ‘heavenly liturgy’ and become part of that great multitude….The Eucharist is truly a glimpse of heaven appearing on earth” (Boston, MA: Pauline Books & Media, 2003).

79 Aquinas, Summa Theologiae, III, q.83, a.1, resp. “…imago est quaedam repraesentativa passionis Christi, quae est vera immolatio.” (English transl. mine.)

80 Ibid., “…quantum ad effectum passionis: quia scilicet per hoc sacramentum participes efficimur fructus Dominicae passionis.” (English transl. mine.)

81 Aquinas, The “Summa Theologica” of St. Thomas Aquinas, III, q.79, a.7, resp. “…Sic igitur hoc sacramentum sumentibus quidem prodest per modum sacramenti et per modum sacrificii, quia pro omnibus sumentibus offertur: dicitur enim in canone Missae: Quotquot ex hac altaris participatione sacrosanctum corpus et sanguinem filii tui sumpserimus, omni benedictione caelesti et gratia repleamur”—Latin text from S. Thomae Aquinatis, Summa Theologiae.