^{page 197 note 1} Even voor het ter perse gaan is deze voorstelling van zaken mij bevestigd geworden door de mededeling van een der geleerden van het Collège de France, die zich in de laatste jaren bijzonder met de Franse handels- en kolonisatie-compagniën van de XVI tot de XVIIIe eeuw heeft beziggehouden. Hij schreef mij, op mijn vraag: “de naam van Hugo Grotius zou mij stellig getroffen hebben; ik heb dien echter nimmer in de teksten welke ik onder handen heb gehad, gevonden. Ik ben van oordeel, dat de in 1626–1628 ontworpen of gestichte compagniën nog weinig te beduiden hebben gehad. Wel bestond er te diet zake een fermentatie, die tot verscheidene jaren terugging, en die zich bij Richelieu actief heeft doen gevoelen”.