Hostname: page-component-7479d7b7d-c9gpj Total loading time: 0 Render date: 2024-07-13T22:05:32.586Z Has data issue: false hasContentIssue false
  • English
  • Français

‘Society Is Watching You Very Carefully’: Smuggling, the State and Athlete Attempts to Assert Agency in People's Poland

Published online by Cambridge University Press:  22 February 2022

Christopher Lash Open the ORCID record for Christopher Lash [Opens in a new window]
Christopher Lash*
Affiliation:
Faculty of Economics and Management, Lazarski University, Świeradowska 43, 02-662 Warsaw, Poland
*
christopherglash@gmail.com
Get access Rights & Permissions [Opens in a new window]

Abstract

This article focuses on the most renowned smuggling case concerning Polish athletes during the Polish People's Republic (Polska Rzeczpospolita Ludowa; PRL). In the early 1970s, several Polish football and basketball players were caught smuggling dollars out of Poland and importing gold into the country for profit. The article discusses the roles states devised for athletes in the countries of real socialism and how athletes attempted to assert agency within these confines. It draws on work by Robert Edelman and Sylvain Dufraisse to show how athletes often did not behave in the way Eastern bloc states wished them to.

Type
Article
Information
Contemporary European History , Volume 31 , Issue 3 , August 2022 , pp. 420 - 434
Check for updates
Copyright
Copyright © The Author(s), 2022. Published by Cambridge University Press

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

1 Edelman, Robert, Serious Fun: A History of Spectator Sports in the USSR (Oxford: Oxford University Press, 1993), 13–17Google Scholar.

2 Dufraisse, Sylvain, ‘Traces de circulations économiques dans les délégations sportives soviétiques (1967–1982)’, Hypotheses, 18, 1 (2015), 165–78Google Scholar.

3 Adam Fryc and Mirosław Ponczek, ‘The Communist Rule in Polish Sport History’, The International Journal of the History of Sport, 26, 4 (2009), 508.

4 Fryc and Ponczek, ‘The Communist Rule’, 505–6 and Artur Pasko, Sport wyczynowy w polityce państwa 1944–1989 (Kraków: Avalon, 2012), 144. For Hungary: Mellis, Johanna, ‘From Defectors to Cooperators: The Impact of 1956 on Athletes, Sport Leaders and Sport Policy in Socialist Hungary’, Contemporary European History, 29, 1 (2020), 65CrossRefGoogle Scholar.

5 See Fryc and Ponczek, ‘The Communist Rule’; Pasko, Sport wyczynowy.

6 Edelman, Serious Fun, 10.

7 Ibid., ix.

8 Merrit, Evelyn, ‘Presenting Heroes: Athletes as Role Models for the New Soviet Person’, The International Journal of the History of Sport, 26, 4 (2009), 469–83Google Scholar.

9 Fryc and Ponczek, ‘The Communist Rule’, 509; Andrzej Iwan, Spalony (Warsaw: Buchmann, 2012), 172; Mellis, ‘From Defectors to Cooperators’, 17.

10 Cited in Pasko, Sport wyczynowy, 171.

11 Dufraisse, ‘Traces de circulations’, 165–78.

12 Ibid., 174.

13 Ibid., 176–7.

14 Jutte Braun and Rene Weise, ‘“Tracksuit Traitors”: Eastern German Top Athletes on the Run’, The International Journal of the History of Sport, 31, 12 (2014), 1519–34.

15 Mellis, ‘From Defectors to Cooperators’, 66–7.

16 Fryc and Ponczek, ‘The Communist Rule’, 509; Pasko, Sport wyczynowy, 189.

17 For the latter see Edelman, Robert, ‘The Five Hats of Nina Ponomareva: Sport, Shoplifting and the Cold War’, Cold War History, 17, 3 (2017), 223–39CrossRefGoogle Scholar.

18 Mellis, ‘From Defectors to Cooperators’, 72–5.

19 Pasko, Sport wyczynowy, 267; Mellis, ‘From Defectors to Cooperators’, 70.

20 Jerzy Kochanowski, Tylnymi drzwiami: czarny rynek w Polsce 1944–1989 (Warsaw: GW Foksal, 2015), 347.

21 Kochanowski, Tylnymi drzwiami, 338–77. Trade tourism in socialist Eastern Europe during the Cold War has also been dealt with by Chelcea, Liviu, ‘The Culture of Shortage during State Socialism: Consumption Practices in a Romanian Village in the 1980s’, Cultural Studies, 16, 1 (2002), 16–43CrossRefGoogle Scholar; Švab, Alenka, ‘Consuming Western Images of Well-being: Shopping Tourism in Socialist Slovenia’, Cultural Studies, 16, 1 (2002), 63–79CrossRefGoogle Scholar.

22 Mikołaj Morzycki-Markowski, ‘Jak przekraczano granice w socjalizmie’, in Włodzimierz Borodziej and Jerzy Kochanowski, eds., Bocznymi drogami: nieoficjalne kontakty społeczeństw socjalistycznych 1956–1989 (Warsaw: Trio, 2009), 55.

23 Kochanowski, Tylnymi drzwiami, 277–81; Jan Kochanowski, ‘Zyski i strach. Zarys dziejów perelowskiej “gorączki złota”’, in Andrzej Friszke et al., eds., Od Piłsudskiego do Wałęsy. Studia z dziejów Polski w XX wieku (Warsaw: Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Studiów Politycznych PAN, 2008), 283–9.

24 Mariusz Jastrząb, ‘Kilka uwag o funkcjach walut obcych w rzeczywistości Polski Ludowej’, in Stanisław Jankowiak, Dorota Skotarczak and Izabela Skórzyńska, eds., Społeczeństwo PRL: historia, kultura, pamięć (Poznań: Instytut Historii UAM, 2011), 145–51.

25 Kochanowski, Tylnymi drzwiami, 293–301.

26 Kochanowski, ‘Zyski i strach’, 283–9.

27 Kochanowski, Tylnymi drzwiami, 320.

28 Dariusz Leśnikowski, Kazimierz Trampisz (Bytom: Drukarnia Printimus, 2010), 51.

29 Pasko, Sport wyczynowy, 359.

30 Ibid., 260.

31 Kochanowski, Tylnymi drzwiami, 320.

32 Pasko, Sport wyczynowy, 269.

33 Ibid., 360.

34 Kochanowski, Tylnymi drzwiami, 320.

35 Ed., ‘Do Rotterdam – via Berlin’, Żołnierz Wolności, 8 Apr. 1970.

36 ‘Zbigniew Korol’, 30 Apr. 1970, Centralne Archiwum Wojskowe – Wojskowe Biuro Historyczne (hereafter CAW-WBH), Akta dochodzenia 2487/2010/2673.

37 ‘Henryk Soroczko’, 2 May 1970, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/2673.

38 ‘Diariusz z Rotterdamu’, Przegląd Sportowy, 16 Apr. 1970.

39 Jerzy Eisler, ‘Jakim Państwem była PRL w latach 1956–1976?’, in Pamięc i Sprawiedliwość, 2, 10 (2006), 11–12.

40 Żuk, ‘Miesiąc piłki nożnej’, Słowo Powszechne, 21 Apr. 1970.

41 ‘Notatka służbowa’, 15 Jul. 1970, CAW-WBH, Akta nadzoru 2431/2010/303.

42 8 Oct. 1970, CAW-WBH, Akta nadzoru 2431/2010/303.

43 ‘Janusz Żmijewski’, 23 Jun. 1970, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/2673.

44 Kochanowski, Tylnymi drzwiami, 299–301.

45 ‘Władysław Grotyński’, 23 Jun. 1970, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/2673.

46 Unfortunately, I could not find out whether the club had been pressured to take this step, or whether it was their own initiative.

47 ‘J. Żmijewski ukarany’, Żołnierz Wolności, 9 Sept. 1970.

48 Kibic, ‘Piórkiem Kibica’, Nasza Legia, Sept. 1970.

49 ‘Edward Potorejko’, 29 Sept. 1970; ‘Andrzej Badeński’, 21 Sept. 1970, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/2673.

50 ‘Wyrok’, 2 Oct. 1970, CAW-WBH, Akta nadzoru 2431/2010/303.

51 ‘Legia nie brak woli walki i . . . kłopotów’, Trybuna Ludu, 3 Nov. 1970.

52 ‘Zwycięstwa cieszą!!!’, Express Wieczorny, 5 Nov. 1970.

53 Jot, ‘Kto tu kpi?’, Przegląd Sportowy, 5 Nov. 1970.

54 Jot, ‘Wychowanie na co dzień’, Przegląd Sportowy, 26 Nov. 1970.

55 ‘Notatka służbowa’, 13 Feb. 1971, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1986; ‘Włodzimierz Trams’, 21 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

56 Kochanowski, Tylnymi drzwiami, 299–300.

57 M. Bodziachowski, ‘Włodzimierz Trams: Jeśli sportowcy nie przywieźli czegoś z zagranicy, to w Polsce nic nie było’, 22 Mar. 2012, available at https://legionisci.com/news/46903_Wlodzimierz_Trams_Jesli_sportowcy_nie_przywiezli_czegos_z_zagranicy_to_w_Polsce_nic_nie_bylo.html (last visited 24 Apr. 2019).

58 Jacek Szczerba, ‘Rozrywkowi Legioniści’, Gazeta Wyborcza, 24 Mar. 2014.

59 ‘Dożywotnia dyskwalifikacja Wł. Tramsa', Trybuna Ludu, 18 Feb. 1971.

60 See Loz, ‘Walne zebranie WKS Legia: Konieczność poprawy pracy wychowawczej’, Trybuna Ludu, 24 Feb. 1971.

61 ‘Na zebraniu sprawozdawczym WKS Legia: Sprawy wychowawcze w centrum uwagi’, Żołnierz Wolności, 24 Feb. 1971.

62 ‘Włodzimierz Trams’, 21 Feb. 1971, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1986.

63 ‘Władysław Grotyński’, 1 Jul. 1971, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1989; ‘Janusz Żmijewski’, 13 Jul. 1971, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1990. Trams made further allegations against Grotyński in May 1971, ‘Włodzimierz Trams’, 21 May 1971, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1988.

64 ‘Władysław Grotyński’, 5 Jul. 1971, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1989.

65 ‘Władysław Antolak, ‘Notatka służbowa’, 12 Aug. 1971; ‘Władysław Grotyński’, 25 Aug. 1971, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1991.

66 ‘Władysław Grotyński’, 24 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

67 See the case of Żmijewski above and ‘Marian Golimowski’, 15 Jul. 1971, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1990.

68 ‘Tomasz Tybinkowski’, 22 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

69 ‘Włodzimierz Trams’, 21 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

70 ‘Władysław Grotyński’, 24 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

71 ‘Wyrok’, 17 Mar. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1997.

72 Ibid.

73 ‘Janusz Żmijewski’, 24 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

74 ‘Władysław Grotyński’, 24 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

75 ‘Włodzimierz Trams’, 21 Feb. 1972; Władysław Grotyński, 24 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

76 ‘Władysław Grotyński’, 24 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

77 ‘Janusz Zmijewski’, 24 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

78 ‘Włodzimierz Trams’, 21 Feb. 1971, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1986; Janusz Żmijewski, 24 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

79 ‘Janusz Żmijewski’, 24 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

80 ‘Andrzej Pstrokoński’, 1 Apr. 1971, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1987.

81 ‘Władysław Grotyński’, 24 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

82 Ibid.

83 ‘Włodzimierz Trams’, 21 Feb. 1971, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1986.

84 ‘Janusz Żmijewski’, 24 Feb. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1996.

85 ‘Wyrok’, 17 Mar. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1997; CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1999.

86 ‘Wyrok’, 17 Mar. 1972, CAW-WBH, Akta dochodzenia 2487/2010/1997.

87 Ibid.

88 ‘Proces grupy sportowców oskarżonych o przemyt’, Trybuna Ludu, 22 Feb. 1972.

89 Edward Woźniak, ‘Moralne prawo’, Żołnierz Wolności, 5/6 Feb. 1972.

90 ‘Wyrok za przestępstwa celno-dewizowe’, Trybuna Ludu, 22 Mar. 1972.

91 A, ‘Uwolnieni od symptomów zła’, Żołnierz Wolnosći, 22 Mar. 1972.

92 W, ‘Surowo, sprawiedliwie – ku przestrodze’, Trybuna Ludu, 23 Mar. 1972.

93 Maciej Polkowski, ‘Powrót’, Przegląd Sportowy, 1 Feb. 1974.