Hostname: page-component-848d4c4894-2xdlg Total loading time: 0 Render date: 2024-07-07T07:16:05.310Z Has data issue: false hasContentIssue false
  • English
  • Français

Slavs and Snakes: Material Markers of Elite Identity in Viking Age Poland

Published online by Cambridge University Press:  14 July 2020

Leszek Gardeła Open the ORCID record for Leszek Gardeła [Opens in a new window]  and
Kamil Kajkowski Open the ORCID record for Kamil Kajkowski [Opens in a new window]
Leszek Gardeła
Affiliation:
The National Museum of Denmark, Denmark
Kamil Kajkowski
Affiliation:
West Cassubian Museum in Bytów, Poland
Get access Rights & Permissions [Opens in a new window]

Abstract

This article offers a new perspective on a diverse corpus of high-status Western Slavic objects from the domain of the Piast dynasty in Poland, dated between the tenth and eleventh centuries ad. It is proposed that the lavish zoomorphic decorations, often depicting snakes, found on jewellery, weapons, and equestrian equipment reflected Western Slavic pre-Christian religious ideas and served as material markers of elite identity. The results of this study lead to a more nuanced understanding of Western Slavic worldviews and their material expressions, paving the way for new investigations into cultural interactions both within and beyond the Slavic homelands.

Les auteurs de cet article présentent une nouvelle perspective basée sur un ensemble hétérogène d'objets de prestige provenant de la zone slave occidentale, soit le domaine de la dynastie des Piastes en Pologne, datant des Xe et XIe siècles apr. J.-C. Selon eux, les bijoux, armes et matériel équestre somptueusement ornés de motifs zoomorphes représentant souvent des serpents exprimaient des notions religieuses auxquelles les Slaves occidentaux adhéraient avant leur conversion au Christianisme et servaient à la fois de marqueurs d'identité parmi les élites. Les résultats de cette étude permettent d'atteindre une perspective plus nuancée sur la conception du monde des Slaves occidentaux et son expression matérielle et ouvrent la voie à de nouvelles recherches concernant les interactions entre cultures à l'intérieur et à l'extérieur du monde slave. Translation by Madeleine Hummler

Die Verfasser dieses Artikels bieten eine neue Perspektive auf eine heterogene Gruppe von Prestigegegenständen im westslawischen Bereich, also im Gebiet der Piasten-Dynastie in Polen, die in das 10. und 11. Jahrhundert datiert werden. Sie sind der Meinung, dass die aufwendige Verzierung mit zoomorphen Motiven (häufig Schlangen), die auf Schmuck, Waffen und Pferdeausrüstung vorkommen, die vorchristlichen religiösen Auffassungen der Westslawen widerspiegeln und als Kennzeichen der Eliten dienen. Die Ergebnisse dieser Untersuchung ermöglichen es, ein differenziertes Bild der westslawischen Weltanschauung und deren materiellen Ausdruck zu erhalten. Darüber hinaus bereiten sie den Weg für neue Forschungsarbeiten über kulturelle Wechselbeziehungen innerhalb und außerhalb des slawischen Bereichs. Translation by Madeleine Hummler

Keywords

Viking AgeSlavsidentityelitesfunerary practicesjewelleryweaponsépoque vikingSlavesidentitéélitespratiques funérairesbijouxarmesWikingerzeitSlawenIdentitätElitenGrabsittenSchmuckWaffen
Type
Article
Information
European Journal of Archaeology , Volume 24 , Issue 1 , February 2021 , pp. 108 - 130
Copyright
Copyright © European Association of Archaeologists 2020

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

Armbruster, B. & Eilbracht, H. 2010. Wikingergold auf Hiddensee: Rostock: Hinstorff.Google Scholar
Banaszak, D. & Tabaka, A. 2017. Znalezisko brązowej pobocznicy wędzidła z Ostrowa Lednickiego. Studia Lednickie, 16: 69–79.Google Scholar
Banaszkiewicz, J., Kara, M. & Mamzer, H. eds. 2013. Instytucja “wczesnego państwa” w perspektywie wielości i różnorodności kultur. Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.Google Scholar
Baume La, W. 1926. Die Wikinger in Ostdeutschland. Volk und Rasse, 1: 91–99.Google Scholar
Biermann, F. 2008. Medieval Elite Burials in Eastern Mecklenburg and Pomerania. Antiquity, 82: 87–98. https://doi.org/10.1515/pz-2014-0024CrossRefGoogle Scholar
Biermann, F. 2014. Ein „Götterbildbeschlag” aus der Uckermark als Zeugnis mittelalterlicher Glaubensvorstellungen im nordwestslawichen Raum. Praehistorische Zeitschrift, 89: 390–403.10.1515/pz-2014-0024CrossRefGoogle Scholar
Błaszczyk, D. 2016. Między ziemią a niebem: wczesnośredniowieczne pochówki w grobach komorowych na ziemiach polskich w kontekście europejskim. In: Błaszczyk, D. & Stępniewska, D., eds. Pochówki w grobach komorowych na ziemiach polskich w okresie wczesnego średniowiecza. Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 34–49.Google Scholar
Błaszczyk, D. 2017. Między ziemią a niebem. Groby komorowe na obszarze państwa pierwszych Piastów. Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.Google Scholar
Błaszczyk, D. 2018. Pochodzenie i dieta mężczyzny pochowanego w grobie D162 z cmentarzyska w Bodzi w świetle badań izotopowych. Światowit, 13–14: 133–57.Google Scholar
Bogacki, M. 2007. Przemiany w wojskowości polskiej od połowy X wieku do 1138 roku. Toruń: Adam Marszałek.Google Scholar
Bourdieu, P. 2005. Outline of a Theory of Practice. Cambridge: Cambridge University Press.Google Scholar
Braathen, H. 1989. Ryttergraver: Politiske strukturer i eldre rikssamlingstid. Oslo: Universitetet i Oslo.Google Scholar
Buko, A. 2008. The Archaeology of Early Medieval Poland. Leiden & Boston: Brill.Google Scholar
Buko, A. ed. 2015. Bodzia. A Late Viking-Age Elite Cemetery in Central Poland. Leiden & Boston: Brill.CrossRefGoogle Scholar
Chrzan, K., Czapla, K. & Moździoch, S. eds. 2014. Funkcje grodów w państwach wczesnośredniowiecznej Europy Środkowej. Wrocław & Głogów: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.Google Scholar
Chudziak, W. 2006. Problem projekcji mitu kosmologicznego na organizację przestrzeni sakralnej In culmine na Pomorzu nadwiślańskim. Slavia Antiqua, 48: 67–93.Google Scholar
Dobat, A.S. 2009. The State and the Strangers: The Role of External Forces in a Process of State Formation in Viking-Age South Scandinavia (c. ad 900–1050). Viking and Medieval Scandinavia, 5: 65–104. https://doi.org/10.1484/J.VMS.1.100674CrossRefGoogle Scholar
Drozd-Lipińska, A. 2011. Wczesnośredniowieczny pierścionek typu Orszymowice z Kałdusa ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu. Slavia Antiqua, 52: 139–53.Google Scholar
Dundes, A. 1962. Earth-Diver: Creation of the Mythopoetic Tale. American Anthropologist, 64: 1032–51.10.1525/aa.1962.64.5.02a00110CrossRefGoogle Scholar
Gardeła, L. 2015. Vikings in Poland: A Critical Overview. In: Eriksen, M.H., Pedersen, U., Rundberget, B., Axelsen, I. & Berg, H.L., eds. Viking Worlds: Things, Spaces and Movement. Oxford: Oxbow, pp. 213–34.Google Scholar
Gardeła, L. 2016. Wczesnośredniowieczne groby komorowe – lustra czy miraże życia? In: Błaszczyk, D. & Stępniewska, D., eds. Pochówki w grobach komorowych na ziemiach polskich w okresie wczesnego średniowiecza. Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 154–75.Google Scholar
Gardeła, L. 2017. Bad Death in the Early Middle Ages: Atypical Burials from Poland in a Comparative Perspective. Rzeszów: Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.Google Scholar
Gardeła, L. 2018. Lutomiersk Unveiled: The Buried Warriors of Poland. Medieval Warfare, 8: 42–50.Google Scholar
Gardeła, L. 2019a. Czy w Polsce są groby wikingów? In: Bogacki, M., Janowski, A. & Kaczmarek, Ł., eds. Wikingowie w Polsce? Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego/Triglav, pp. 155–264.Google Scholar
Gardeła, L. 2019b. Gegenseitige Einflüsse. Skandinavier und Westslawen. In: Staecker, J. & Toplak, M., eds. Die Wikinger. Entdecker und Eroberer. Berlin: Propyläen, pp. 237–51.Google Scholar
Gardeła, L. 2019c. (Re)discovering the Vikings in Poland: From Nineteenth-Century Romantics to Contemporary Warriors. In: Birkett, T. & Dale, R., eds. The Vikings Reimagined: Reception, Recovery, Engagement. Berlin & Boston: de Gruyter, pp. 44–68. https://doi.org/10.1515/9781501513886-004Google Scholar
Gardeła, L. & Kajkowski, K. 2014. Groby podwójne w Polsce wczesnośredniowiecznej. In: Kurasiński, T. & Skóra, K., eds. Grób w przestrzeni, przestrzeń w grobie. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, pp. 103–20.Google Scholar
Gardeła, L., Kajkowski, K. & Ratajczyk, Z. 2019a. Ostrogi zoomorficzne z Ciepłego. Zachodniosłowiański model kosmosu? Pomorania Antiqua, 28: 65–152.Google Scholar
Gardeła, L., Kajkowski, K. & Söderberg, B. 2019b. The Spur Goad from Skegrie in Scania, Sweden: Evidence of Elite Interaction Between Viking Age Scandinavians and Western Slavs. Fornvännen, 114: 57–74.Google Scholar
Gardeła, L., Kajkowski, K., Ratajczyk, Z. & Wadyl, S. 2019c. Oporządzenie jeździeckie i elementy rzędu końskiego. In: Wadyl, S., ed. Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, pp. 139–64.Google Scholar
Härke, H. 2014. Grave Goods in Early Medieval Burials: Messages and Meanings. Mortality, 19: 41–60. https://doi.org/10.1080/13576275.2013.870544CrossRefGoogle Scholar
Hedenstierna-Jonson, C. 2015. To Own and Be Owned: The Warriors of Birka's Garrison. In: Klevnäs, A. & Hedenstierna-Jonson, C., eds. Own and Be Owned: Archaeological Approaches to the Concept of Possession. Stockholm: Stockholm University, pp. 73–91.Google Scholar
Heide, E. & Bek-Pedersen, K. eds. 2014. New Focus on Retrospective Methods: Resuming Methodological Discussions. Helsinki: Suomalainen Tiedeakatemia, Academia Scientiarum Fennica.Google Scholar
Hensel, W. 1960. Polska przed tysiącem lat. Wrocław & Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.Google Scholar
Hensel, W. 1969. O magicznej funkcji wczesnośredniowiecznych kabłączków skroniowych. Slavia Antiqua, 16: 243–51.Google Scholar
Janowski, A. 2015. Groby komorowe w Europie środkowo-wschodniej. Problemy wybrane. Szczecin: Instytyt Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.Google Scholar
Jażdżewski, K. 1951. Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Lutomiersku pod Łodzią w świetle badań z r. 1949. Materiały Wczesnośredniowieczne, 1949: 91–191.Google Scholar
Kajkowski, K. 2015. Slavic Journeys to the Otherworld. Studia Mythologica Slavica, 18: 15–34.10.3986/sms.v18i0.2828CrossRefGoogle Scholar
Kajkowski, K. 2016. Słowiańskie (?) pochówki w łodziach. In: Franz, M., Kościelniak, K. & Pilarczyk, Z., eds. Śmierć w dziejach człowieka. Starożytność i średniowiecze. Toruń: Adam Marszałek, pp. 43–80.Google Scholar
Kajkowski, K. 2018. Atrybuty „kobiece” we wczesnośredniowiecznych grobach mężczyzn z obszaru Polski. In: Franz, M. & Pilarczyk, Z., eds. Kobiety w dziejach. Od archeologii do czasów średniowiecznych. Toruń: Adam Marszałek, pp. 13–40.Google Scholar
Kajkowski, K. 2019. Obrzędowość religijna Pomorzan we wczesnym średniowieczu. Studium archeologiczne. Wrocław: Chronicon.Google Scholar
Kajkowski, K. in press. Na pograniczu polityki i religii. O (samo)identyfikacji wczesnośredniowiecznych elit Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej. In: Rębkowski, M., ed. Wolińskie Studia Mediewistyczne. Wolin: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.Google Scholar
Kara, M. 1991. Z badań nad wczesnośredniowiecznymi grobami z uzbrojeniem z terenu Wielkopolski. In: Leciejewicz, L., ed. Od plemienia do państwa. Śląsk na tle wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny Zachodniej. Wrocław & Warszawa: Volumen, pp. 99–120.Google Scholar
Kara, M. 1992a. The Graves of the Armed Scandinavians from the Middle and the Younger Viking Period from the Territory of the First Piasts’ State. In: Dickinson, T. & James, E., eds. Death and Burial: A Conference on Medieval Archaeology in Europe. Pre-Printed Papers, Vol. 4. York: University of York, pp. 167–77.Google Scholar
Kara, M. 1992b. Siły zbrojne Mieszka I. Z badań nad składem etnicznym, organizacją i dyslokacją drużyny pierwszych Piastów. Kronika Wielkopolski, 62: 33–47.Google Scholar
Kara, M. 2001. Frühmittelalterliches Grab eines bewaffneten Kaufmannes aus dem Ort Ciepłe (Warmhof) im danziger Pommern im Lichte einer erneueten Analyse. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica, 23: 113–44.Google Scholar
Kara, M. 2013. Historiografia i archeologia polska o mechanizmach formowania się władztwa Piastów. In: Banaszkiewicz, J., Kara, M. & Mamzer, H., eds. Instytucja “wczesnego państwa” w perspektywie wielości i różnorodności kultur. Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, pp. 303–16.Google Scholar
Kaszewscy, Z. E. 1971. Wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Brześciu Kujawskim, pow. Włocławek. Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne, 1: 365–434.Google Scholar
Kóčka-Krenz, H. 1993. Biżuteria północno-zachodnio-słowiańska we wczesnym średniowieczu. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.Google Scholar
Kóčka-Krenz, H. 1998. The Northwestern Slavonic Finger-Rings of Orszymowice Type in the Early Middle Ages. In: Wesse, A., ed. Studien zur Archäologie des Ostseeraumes. Von der Eisenzeit zum Mittelalter. Neumünster: Wachholtz, pp. 555–60.Google Scholar
Korostelina, K.V. 2007. Social Identity and Conflict: Structures, Dynamics and Implications. New York: Palgrave Macmillan.10.1057/9780230605671CrossRefGoogle Scholar
Kostrzewski, J. 1960. Obrządek ciałopalny u plemion polskich i Słowian północno-zachodnich. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.Google Scholar
Krysztofiak, T. 2016. Ośrodek grodowy w Gieczu w okresie przed- i wczesnopaństwowym. In: Kara, M., Krysztofiak, T. & Wyrwa, A.M., eds. Gród piastowski w Gieczu. Geneza – funkcja – kontekst. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, pp. 115–54.Google Scholar
Kurnatowska, Z. & Wyrwa, A.M. eds. 2016. Ostrów Lednicki. Rezydencjonalno-stołeczny ośrodek pierwszych Piastów. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.Google Scholar
Mamzer, H. 2013. Pytanie o istotę i zasady funkcjonowania wczesnego państwa. In: Banaszkiewicz, J., Kara, M. & Mamzer, H., eds. Instytucja “wczesnego państwa” w perspektywie wielości i różnorodności kultur. Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, pp. 15–38.Google Scholar
Mianecki, A. 2010. Stworzenie świata w folklorze polskim XIX i początku XX wieku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.Google Scholar
Miśkiewicz, M. 1969. Wczesnośredniowieczny obrządek pogrzebowy na płaskich cmentarzyskach szkieletowych w Polsce. Materiały Wczesnośredniowieczne, 6: 241–301.Google Scholar
Moździoch, S. 2016. From a Tribe to a State: The Archaeology of the Early Middle Ages in the Interior Area Between the Odra and Bug Rivers—the So-Called ‘Tribal Period’. In: Trzeciecki, M., ed. The Past Societies. Polish Lands from the First Evidence of Human Presence to the Early Middle Ages: Vol. 5, 500 ad–1000 ad. Warsaw: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, pp. 123–67.Google Scholar
Musianowicz, K. 1948–1949. Kabłączki skroniowe: próba typologii i chronologii. Światowit, 20: 115–232.Google Scholar
Nadolski, A., Abramowicz, A. & Poklewski, T. eds. 1959. Cmentarzysko z XI w. w Lutomiersku pod Łodzią. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.Google Scholar
Pawlak, E. & Pawlak, P. 2015. Serce miasta jest po prawej stronie. Archeologia o przeszłości poznańskiej Śródki i Ostrówka. Poznań: Kontekst.Google Scholar
Pedersen, A. 2014. Dead Warriors in Living Memory: A Study of Weapon and Equestrian Burials in Viking-Age Denmark, ad 800–1000. Copenhagen: University Press of Southern Denmark & National Museum of Denmark.Google Scholar
Petersen, J. 1919. De norske vikingesverd. En typologisk-kronologisk studie over vikingetidens vaaben. Kristiania: Dybwad.Google Scholar
Pieniądz, A. 2014. Więzi braterskie we wczesnym średniowieczu. Wyobrażenia i praktyka społeczna. Kraków: Homini.Google Scholar
Posselt, N. & Szczepanik, P. 2017. Zoomorphe Applikationen und Darstellungen auf slawischen Schläfenringen im nördlichen westslawischen Raum. In: Biermann, F., Kersting, T. & Klammt, A., eds. Religion und Gesellschaft im nördlichen westslawischen Raum. Langenweissbach: Beier & Beran, pp. 193–220.Google Scholar
Price, N. 2014. Ship Men and Slaughter Wolves: Pirate Polities in the Viking Age. In: Amirell, S. & Müller, L., eds. Persistent Piracy: Maritime Violence and State Formation in Global Historical Perspective. New York: Palgrave Macmillan, pp. 51–68.CrossRefGoogle Scholar
Price, T.D., Frei, K.M., Dobat, A.S., Lynnerup, N. & Bennike, P. 2011. Who Was in Harold Bluetooth's Army? Strontium Isotope Investigations of the Cemetery at the Viking Age Fortress at Trelleborg, Denmark. Antiquity, 85: 476–89. https://doi.org/10.1017/S0003598X00067880CrossRefGoogle Scholar
Profantová, N. & Šilhová, A. 2010. Raně středověké kaptorgy v Čechách. Analýza nálezu z hrobu č. 22 na pohřebišti Klecany II. Památky Archeologické, 101: 283–310.Google Scholar
Raffield, B., Greenlow, C, Price, N. & Collard, M. 2016. Ingroup Identification, Identity Fusion and the Formation of Viking Warbands. World Archaeology, 48: 35–50. https://doi.org/10.1080/00438243.2015.1100548CrossRefGoogle Scholar
Rajewski, Z. 1937. Wielkopolskie cmentarzyska rzędowe okresu wczesnodziejowego. Przegląd Archeologiczny, 6: 28–65.Google Scholar
Randsborg, K. 1980. The Viking Age in Denmark. London: Duckworth.Google Scholar
Ratajczyk, Z. 2013a. The Cemetery in Ciepłe: Current Research Results. In: Moździoch, S., Stanislawski, B.M. & Wiszewski, P., eds. Scandinavian Culture in Medieval Poland. Wrocław: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, pp. 323–51.Google Scholar
Ratajczyk, Z. 2013b. Jednak ostrogi – brązowe okucia typu lutomierskiego w świetle najnowszych badań na cmentarzysku w Ciepłem, gm. Gniew. Slavia Antiqua, 54: 287–305.Google Scholar
Ratajczyk, Z., Gardeła, L. & Kajkowski, K. 2017. The World on a Spur. In: Gardeła, L. & Kajkowski, K., eds. Book of Abstracts: Animals and Animated Objects in Past Societies. Bytów: Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie, pp. 33–42.Google Scholar
Rębkowski, M. 2007. Chrystianizacja Pomorza Zachodniego. Studium archeologiczne. Szczecin: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.Google Scholar
Révész, L. ed. 2014. The Era of the Hungarian Conquest. Budapest: Hungarian National Museum.Google Scholar
Roslund, M. 2007. Guests in the House: Cultural Transmission between Slavs and Scandinavians 900 to 1300 ad. Leiden & Boston: Brill.10.1163/ej.9789004161894.i-557CrossRefGoogle Scholar
Sikora, J. 2014. Groby wojowników, groby z bronią. Uwagi o wczesnośredniowiecznym rytuale deponowania uzbrojenia w grobach. In: Dzieduszycki, W. & Wrzesiński, J., eds. Królowie i biskupi, rycerze i chłopi. Poznań: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, pp. 297–311.Google Scholar
Szczepanik, P. 2017. Early Medieval Bronze Sheaths with Zoo- and Anthropomorphic Ornamental Fittings from Poland. In: Biermann, F., Kersting, T. & Klammt, A., eds. Religion und Gesellschaft im nördlichen westslawischen Raum. Langenweissbach: Beier & Beran, pp. 169–78.Google Scholar
Szczepanik, P. 2018. Słowiańskie zaświaty. Wierzenia, wizje i mity. Szczecin: Triglav.Google Scholar
Sztyber, A. 2008. Kaptorgi. Alma Mater, 99: 283–86.Google Scholar
Sztyber, A. 2010. Funkcja i znaczenie kaptorg we wczesnym średniowieczu. In: Kucypera, P. & Wadyl, S., eds. Kultura materialna średniowiecza w Polsce. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, pp. 43–62.Google Scholar
Szyjewski, A. 2003. Religia Słowian: Kraków: WAM.Google Scholar
Tajfel, H., Billig, M.G., Bundy, R.P. & Flament, C. 1971. Social Categorisation and Intergroup Behavior. European Journal of Psychology, 1: 149–78.CrossRefGoogle Scholar
Tomiccy, J.R. 1975. Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.Google Scholar
Tomicki, R. 1974. Żmij, Żmigrody, Wały Żmijowe. Z problematyki religii przedchrześcijańskich Słowian. Archeologia Polski, 19: 483–508.Google Scholar
Tomicki, R. 1976. Słowiański mit kosmogoniczny. Etnografia Polska, 20: 47–95.Google Scholar
Tomicki, R. 1979. Ludowa kosmogonia dualistyczna Słowian w świetle samojedzkich mitów stworzenia. Etnografia Polska, 23: 169–84.Google Scholar
Urbańczyk, P. 2015. Zanim Polska została Polską. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.Google Scholar
Urbańczyk, P. 2017. Bolesław Chrobry – lew ryczący. Toruń: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej.Google Scholar
Wachowski, K. 2001. Elementy rodzime i obce w uzbrojeniu wczesnośredniowiecznym na Śląsku. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica, 23: 153–76.Google Scholar
Wachowski, K. 2006. Funkcja okuć typu lutomierskiego. Archeologia Polski, 51: 155–61.Google Scholar
Wadyl, S. ed. 2019. Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.Google Scholar
Williams, H. 2006. Death and Memory in Early Medieval Britain. Cambridge: Cambridge University Press.CrossRefGoogle Scholar
Williams, H. & Sayer, D. 2009. ‘Halls of Mirrors’: Death and Identity in Medieval Archaeology. In: Sayer, D. & Williams, H., eds. Mortuary Practices and Social Identities in the Middle Ages. Exeter: University of Exeter Press, pp. 1–22.Google Scholar
Wołoszyn, M. 2010. Obecność ruska i skandynawska w Polsce od X do XII w. – wybrane problemy. In: Salamon, M. & Strzelczyk, J., eds. Wędrówka i etnogeneza w starożytności i średniowieczu. Kraków: Historia Iagiellonica, pp. 299–334.Google Scholar
Wrzesiński, J. 2000. Noże żelazne w grobach na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku w Dziekanowicach. Studia Lednickie, 6: 91–124.Google Scholar
Wrzesiński, J. 2005. Pierścienie typu Orszymowice… – specyficzna (?) ozdoba południowej strefy Morza Bałtyckiego. In: Bogacki, M., Franz, M. & Pilarczyk, Z., eds. Materiały z I Sesji Naukowej Dziejów Ludów Morza Bałtyckiego. Toruń: Adam Marszałek, pp. 97–115.Google Scholar
Wrzesiński, J. & Wyrwa, A.M. eds. 2011. Srebrny naszyjnik z kaptorgami i krzyżowatą zawieszką z Dziekanowic. Dziekanowice-Lednica: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.Google Scholar
Zoll-Adamikowa, H. 1966–1971. Wczesnośredniowieczne cmentarzyska szkieletowe Małopolski. Cz. I Źródła. Cz. II Analiza. Wrocław, Warszawa, Kraków & Gdańsk: PAN.Google Scholar
Zoll-Adamikowa, H. 1975–1979. Wczesnośredniowieczne cmentarzyska ciałopalne Słowian na terenie Polski. Cz. I. Źródła. Cz. II Analiza. Wrocław, Warszawa, Kraków & Gdańsk: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.Google Scholar
Supplementary material: File

Gardeła and Kajkowski supplementary material

Gardeła and Kajkowski supplementary material

Download Gardeła and Kajkowski supplementary material(File)
File 49.1 KB